Wat is een ontsteking?

Een ontsteking is een normale afweerreactie van het lichaam op beschadiging van weefsel of op prikkels van buitenaf. Onder deze prikkels wordt verstaan: bacteriën, virussen, schimmels, irriterende stoffen, hitte, uv-straling, een insectenbeet of een auto-immuunreactie van het lichaam. De functie van een ontsteking is het verwijderen van deze schadelijke prikkel en het herstellen van de schade. Een ontsteking kan overal in het menselijk lichaam plaatsvinden.

Soms worden de woorden “ontsteking” en “infectie” door elkaar gehaald, terwijl er een duidelijk verschil tussen zit. Zo gaan niet alle infecties gepaard met een ontsteking en ontstaat een ontsteking ook niet altijd door een infectie. Bij een infectie is er een micro-organisme, virus of parasiet (ziekteverwekker) een levend wezen binnengedrongen en heeft zich daar vermenigvuldigd. Terwijl een ontsteking juist een reactie is op weefselbeschadiging of lichaamsvreemde stoffen.

Veelvoorkomende ontstekingsvormen die we tegenkomen in de podologie-praktijk zijn bijvoorbeeld Capsulitis, Sesamoïditis en Tendinitis.

Een ontsteking bestaat uit een drietal fasen:

De ontstekingsfase

Bij beschadiging van cellen of bloedvaten treedt er een ontsteking op, waarbij ontstekingsremmende stoffen worden geproduceerd. Het doel van deze fase is het reinigen van de wond en het activeren van de cellen voor reparatie van het weefsel. Zenuwuiteinden worden hierdoor gevoelig en dit zorgt voor een pijnsensatie.

Tijdens deze fase worden de bloedvaten verwijdt om zoveel mogelijk bloed te krijgen op de plaats van beschadiging. Dit verklaart de warmte en roodheid bij een ontsteking. Door deze goede doorbloeding van het weefsel treedt er meer vocht naar buiten en dat leidt weer tot zwelling.

De profileringsfase (reparatiefase)

In deze fase vindt het herstel van het beschadigde weefsel plaats. De functie van deze fase is het verkleinen van het wondgebied en het herstellen van het weefsel. Er wordt nieuw bindweefsel aangemaakt (celgroei).

De organisatiefase

Tijdens deze fase wordt het weefsel weer op volledige functie teruggebracht en wordt daarmee de belastbaarheid vergroot. Hoe doet het lichaam dat? Door versterking van het weefsel, de ingroei van zenuwvezels en reorganisatie van bloedvaten.

Wat zijn de symptomen?

Bij een ontsteking zijn vaak de klassieke ontstekingsverschijnselen aanwezig. Dit zijn: lokale pijn, warmte, zwelling, roodheid en eventueel functieverlies. Soms komen ze allemaal tegelijk voor en soms is er een combinatie van enkele ontstekingsverschijnselen.

Een acute ontsteking duurt vaak enkele dagen en gaat vanzelf over. Spreken we van een chronische ontsteking, dan is dit een ontsteking die langdurig is en die steeds weer terug komt. Denk hierbij aan de ziekte van Crohn of COPD.

Welke behandelmethoden kan de podoloog gebruiken?

Er kunnen ontstekingsremmende middelen (bijvoorbeeld corticosteroïden) worden voorgeschreven door de huisarts om de symptomen zoals pijn weg te nemen.

Verder is het belangrijk dat de oorzaak van de ontsteking moet worden aangepakt. Als er ergens een ontsteking is in bijvoorbeeld de voeten en benen, dan kan de podoloog gaan kijken waar dit aan ligt. Mocht dit bijvoorbeeld door overbelasting komen of uit het voortvloeien van een afwijkende voetstand, dan kan deze professional eventueel podologische zolen gaan maken. Hierdoor wordt de afwijkende voetstand gecorrigeerd, waardoor bepaalde structuren minder belast worden en de ontsteking tot rust komt.

In alle andere gevallen moet hij of zij u doorverwijzen naar de huisarts. Ook als u merkt dat u flink ziek wordt van een ontsteking, dan is het verstandig om de huisarts te raadplegen.

Wat kunt u zelf nog doen om de klacht te verminderen/verhelpen?

Zelf kunt u niet veel doen tegen een ontsteking. Het is een normale en meestal gezonde reactie van het menselijk lichaam op beschadiging van weefsel of schadelijke prikkels van buitenaf.

Mocht een ontsteking plaatsvinden, omdat het weefsel beschadigd is door bijvoorbeeld vallen of stoten, dan kunt u deze wond natuurlijk wel desinfecteren en schoonmaken. Ligt de oorzaak van de ontsteking bij het overbelasten van weefsel, door bijvoorbeeld sporten, dan kunt u het beste meer rust nemen.

In alle andere gevallen kunt u het beste de huisarts raadplegen voor advies.